Święto 20 Pułku Ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego w Rzeszowie
W sobotę 23 czerwca w wigilię Uroczystości Narodzenia Jana Chrzciciela w kościele p.w. Matki Bożej Królowej Polski w Rzeszowie uroczystą Mszą świętą rozpoczęły się obchody Święta 20 Pułku Ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego.
We wstępie ks. płk Tomasz Anisiewicz - proboszcz parafii Garnizonowej w Rzeszowie i Kapelan Garnizonu Rzeszów przywitał wszystkich zgromadzonych na tej Uroczystości. Zaznaczył, że od dawna 20 Pułk Ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego stacjonował w Rzeszowie i korzystał z tego Kościoła przyczyniając się do jego remontu i upiększając go poprzez ufundowanie witraża.
Dzisiaj pamiętamy o tych Ułanach, którzy zmarli i polegli na polach różnych bitew. Dzięki tradycji tych Ułanów pamięć tego Pułku trwa po dziś dzień, bo inaczej po tych ludziach pozostały by tylko pamiątkowe tablice ? powiedział Ksiądz Proboszcz.
W homilii ks. Artur Michalski - wikariusz z parafii p.w. Znalezienia Krzyża Świętego z Brzostku przypomniał historię tego Pułku i zachęcił do kultywowania tej pięknej tradycji.
Tradycja to nie tylko piękne mundury i piękne uroczystości, ale to przede wszystkim odpowiednia postawa, która zmusza do konkretnego zachowania i kierowania się w życiu tymi najważniejszymi wartościami, jakimi są Bóg, Honor i Ojczyzna - zaznaczył Kaznodzieja.
Po Mszy świętej odbył się Apel Pamięci z salwą honorową oraz złożenie kwiatów pod tablicą upamiętniającą Żołnierzy, Podoficerów i Oficerów 20 Pułku Ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego.
Następnie udano się na teren Jednostki wojskowej przy ul. Dąbrowskiego, gdzie miał miejsce okolicznościowy Apel. O godz. 14:00 na stadionie Podhalańczyka rozpoczął się Piknik Kawaleryjski z musztrą paradną oraz pokazami koni i jeźdźców.
Rodowód 20 Pułku Ułanów sięga epoki napoleońskiej. W 1812 roku, po zajęciu części dawnych ziem Wielkiego Księstwa Litewskiego przez wojska francuskie, zapadła decyzja o utworzeniu kilku nowych pułków piechoty i jazdy. Jednym z nich był 20 Pułk Ułanów Litewskich. Na jego czele stanął Ksawery Obuchowicz, ziemianin z okolic Nieświeża. Wraz z wycofującą się z Rosji armią Napoleona 20 Pułk Ułanów ruszył pod Warszawę, by trafić wreszcie do Saksonii. Tam uległ reorganizacji i w ramach nowej jednostki bił się pod Lipskiem w słynnej ?bitwie narodów?. Po tym okresie Pułk przestał istnieć, by odrodzić się po ponad 100 latach wraz z powstającym państwem polskim.
Zaczątkiem odrodzenia stał się 108 Pułk Ułanów, którego powstanie w Ostrołęce nierozerwalnie związane było z wojną z bolszewikami w 1920 roku.
15 stycznia 1921 roku rozkazem Ministerstwa Spraw Wojskowych 108 Pułk Ułanów przemianowano na 20 Pułk Ułanów, a na miejsce kwaterunku wyznaczono Rzeszów.
Po przybyciu do tego miasta jednostka zajęła koszary im. Księcia Józefa Poniatowskiego przy ulicy Lwowskiej, zastępując urzędujący tutaj dotąd 6 Pułk Ułanów Kaniowskich. Ze względu na szczupłość koszar szwadrony 2, 3 i 4 ulokowano w Dębicy. W maju 1921 roku Ministerstwo Spraw Wojskowych zatwierdziło barwę Pułku, którą stanowił proporzec w kolorze amarantowym z granatowo - białym paskiem pośrodku. Następnie wybrano sobie honorowego szefa, którym został król Jan III Sobieski.
W 1939 r. 20 Pułk Ułanów im. króla Jana III Sobieskiego brał udział w walkach osłonowych Armii ?Łódź? nad Wartą (od 3 IX). W odwrocie, wraz z całą Kresową Brygadą Kawalerii w rejonie Warty, Glinna, Osuchowa i Psar koło Rawy Mazowieckiej. Potem podzielony na grupy walczył w rejonie Mińska Mazowieckiego i Tomaszowa Lubelskiego.
Po 1939 roku Pułk nie był już odtwarzany ani w ramach oddziałów Polski Podziemnej, ani w ramach jednostek Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Nie miał też na emigracji swojego koła pułkowego. Do idei tej wrócono dopiero w latach siedemdziesiątych.
Z inicjatywy Marka Kuśnierza powstała w 1975 roku Bieszczadzka Konna Straż Ochrony Przyrody im. 20 Pułku Ułanów, przemianowana potem na Konną Grupę Rejonową SOP im. 20 Pułku Ułanów. Zakończyła ona działalność na początku lat dziewięćdziesiątych. Ściśle współpracowała z tą grupą 29 Konna Drużyna Harcerska im. 20 Pułku Ułanów.
W latach sześćdziesiątych zaczęło działać w Rzeszowie środowisko byłych podoficerów 20 Pułku Ułanów ? regularnie spotykające się 24 czerwca na obchodach Święta Pułkowego. Po pewnym czasie włączyły się w tę działalność także i rodziny Ułanów. Zaowocowało to ufundowaniem tablicy pamiątkowej, która znalazła swoje miejsce w Kościele Garnizonowym w Rzeszowie. Uroczyste jej odsłonięcie nastąpiło 3 września 1985 roku.
Obecnie tradycje 20 Pułku Ułanów im. Króla Jana III Sobieskiego kultywuje Szwadron Podkarpacie, który skupia miłośników kawalerii z całego województwa.
Dowódca szwadronu Jan Urban podkreślił, że Ułanów i Kawalerię zawsze otaczał szacunek społeczeństwa i nie zmienił tego nawet system komunistyczny. Tradycja kawaleryjska przetrwała trudne czasy m.in. dzięki rodzinom żołnierzy 20 Pułku Ułanów i pasjonatom, którzy ją kultywowali.
Ks. Paweł Liszka